Taniec jako aktywna forma spędzania czasu wolnego
Znaczenie czasu wolnego dla zdrowia
Dysponując czasem wolnym, człowiek zawsze staje wobec alternatywy wyboru któregoś z możliwych zachowań. Szczególnego znaczenia nabiera dziś przekonanie, że zajęcia w czasie wolnym powinny sprzyjać zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Człowiek żyje obecnie wśród wielu szkodliwych czynników takich jak: hałas, szybki rytm życia, pogarszająca się higiena, wszechobecna niezdrowa żywność, siedzący tryb pracy, brak aktywności ruchowej, niedosypianie, przemęczenie.
Dorota Opoka i Tadeusz Fąk przywołują zdanie G. Breivika, który mówi że „urodziliśmy się aby żyć w ruchu”. Doskonałym uzasadnieniem tej myśli są warunki dla rozwoju osobowości każdego człowieka jakie spełnia ruch: wzmaga kreatywność, dostarcza nowych wrażeń i emocji. Rekreacja ruchowa pełni wiele funkcji: wychowawczą, zdrowotną, poznawczą, wypoczynkową i rozrywkową. Jak przekonują autorzy „posiadanie czasu wolnego nie jest równoznaczne z jego właściwym wykorzystaniem, dlatego aktywności ruchowej pod postacią rekreacji ruchowej trzeba się nieustannie uczyć.” Autorzy przekonują, że „brak aktywności ruchowej powoduje uwstecznianie funkcji wielu organów, a w konsekwencji ich powolny zanik, wpływa też niekorzystnie na funkcjonowanie całego organizmu: obniża się sprawność procesów przemiany materii, odżywiania tkanek, wzrost wydalania minerałów budujących kościec, zmniejsza się odporność na zachorowania i zdolności adaptacyjne ustroju.”
Sylwia Toczek-Werner przekonuje o zaletach spędzania czasu wolnego w sposób aktywny, podejmując działania poprawiające stan naszego zdrowia fizycznego i psychicznego „W okresie dzieciństwa i młodości ruch korzystnie stymuluje rozwój fizyczny, poprzez kształtowanie czynnościowych i morfologicznych cech ustroju, warunkujących zdolności adaptacyjne. Kompensuje przeciążenia związane z nauką oraz koryguje odchylenia w rozwoju psychofizycznym. (…) Mając do dyspozycji różne środki, rekreacja ruchowa wywiera najbardziej znaczący wpływ na kształtowanie określonych psychicznych właściwości człowieka.”
Badania z zakresu fizjologii pracy i sportu, o których piszą W. Kuś, J. Sołtysiak, E. Stecińska- Majkowska oraz P. Wyszogrodzki, wyjaśniły mechanizm adaptacji organizmu do wysiłku mięśniowego oraz jego znaczenie dla zdrowia i profilaktyki wielu chorób. „Aktywność fizyczną traktujemy jako najbardziej pożądaną formę rekreacji i wykorzystywania czasu wolnego ze względu na jej podstawowe znaczenie dla zdrowia i profilaktyki chorób cywilizacyjnych (anoreksja, cukrzyca, depresja, nadciśnienie tętnicze, nerwica, otyłość).”
Wartość tańca, jako aktywnej formy spędzania czasu wolnego.
Słowo „taniec” trudno jest jednoznacznie określić. Jedną z pierwszych definicji tańca podał Lukian z Samosate mówiąc, że „taniec polega na wiernym wyrażaniu przeżyć duchowych, a źródłem tańca jest odwieczna miłość” Jest to definicja prosta i niestety nie wyrażająca dokładnie czym jest taniec. Według T. Gautiera „taniec jest tylko sztuką ukazywania wdzięcznych i prawidłowych form w różnych pozach, które sprzyjają rozwijaniu linii miłych dla oka, to niemy rytm, muzyka, na którą się patrzy” J. Rey pisze o tańcu jako „harmonii rytmicznych ruchów ukształtowanych obrazowo, nie podporządkowanych bezpośrednio pobudkom pracy. Sztuką staje się taniec wówczas, jeśli działa estetycznie swą formą.” B. Bednarzowa uważa, że „taniec to wszechstronny ruch fizyczny, gwarantujący harmonijny rozwój organizmu, szczodrze wzbogacony o gamę przeżyć psychicznych, jaki daje kontakt z rytmem i melodią”
W sztuce tanecznej połączenie ciała z duszą jest nierozerwalne. O. Kuźmicka przywołuje wypowiedzi na ten temat wybitnych tancerzy, choreografów i praktyków uznawanych za największych reformatorów tańca. Jeana- Georges Noverre pisze, że „w dziedzinie tańca akcja polega na sztuce przelania w duszę widzów własnych uczuć i namiętności przy pomocy prawdziwej ekspresji ruchów, gestów i mimiki (…), nie należy tańczyć dla tańca, nie można ograniczać się do przyciągania wzroku bez wzruszania serca, budzenia namiętności i wstrząsania duszą.” Maurice Bejart twierdzi, iż „taniec jest jedną z rzadkich dziedzin działalności ludzkiej, w której człowiek zaangażowany jest całkowicie- jego ciało, dusza i umysł.”
Wartość tańca dla człowieka objawia się pozytywnym oddziaływaniem na jego duszę i ciało. „Wartość dla ciała łączona jest z pozytywnymi zjawiskami wynikającymi z odbywania długoletnich treningów, na skutek których ukształtowana została proporcjonalna i smukła budowa ciała, jego funkcjonalność oraz harmonijne zgranie wszystkich grup mięśniowych.” Możemy zaliczyć do niej dobrą kondycję fizyczną, prawidłowe ukształtowanie cech motorycznych i pozytywny wpływ ćwiczeń na organizm, dzięki któremu wzmocnione są kości, stawy, układy i narządy ludzki. Człowiek zdrowy i sprawny lepiej i chętniej pracuje, czuje się lepiej dzięki swojej sprawności fizycznej, co daje mu powody do ogólnego zadowolenia. „Wartość dla duszy związana jest z takimi zjawiskami jak: wyżycie emocjonalne, rozładowanie nadmiaru energii, ukazanie inwencji twórczej i ekspresji ruchowej, odprężenie psychiczne, zniwelowanie stresów, potrzeba podobania się i zaimponowania innym, poczucie własnej wartości, pokonanie nieśmiałości i satysfakcja życiowa” Tańcząc podejmuje się walkę z depresją, nerwicą oraz stanami niezadowolenia z siebie. Tańczący wyraża w tańcu własne emocje i każdy stworzony układ jest oryginalny, indywidualny i niepowtarzalny, jedyny w swoim rodzaju. Człowiek mając świadomość, że stworzył coś sam czuje się lepiej. Wzrasta jego poczucie pewności siebie i samoocena.
Odbiorca podczas tańca staje się bardziej wrażliwy na ruch i muzykę, oraz ma możliwość połączenia się z tancerzem co uwidacznia się poprzez wrażliwość na ruch i reagowanie na sukces i porażkę tancerza. Nawet jeśli ktoś nie tańczy, to uczestnicząc w zabawie ma możliwość miłego spędzenia czasu przez kontakt z drugim człowiekiem. Mimo, że taniec stał się okazją do zaprezentowania indywidualnych możliwości, to jednak w znacznym stopniu pielęgnuje on ogładę towarzyską i pozwala na osiągnięcie zadowolenia.
AUTOR: Martyna Bitner
BIBLIOGRAFIA:
- Opoka D., Fąk T., Rekreacja ruchowa koniecznym elementem stylu życia współczesnego człowieka, [w]: Kędzior J., Wawrzak-Chodaczek M., Czas wolny w różnych jego aspektach, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
- Toczek-Werner S., Stan wiedzy i jej percepcja jako istotny warunek rekreacyjnego zachowania się człowieka [w]: Kędzior J., Wawrzak-Chodaczek M., Czas wolny w różnych jego aspektach, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
- Kuś W., Sołtysiak J., Stecińska- Majkowska E., Wyszogrodzki P., Czas wolny, rekreacja i zdrowie, Wyd. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1981
- Kuźmińska O., Taniec w teorii i praktyce, wyd. AWF Poznań 2002